Nieuws - 10 januari 2022

Hoe verder na ‘Miss IT’?

Dankzij ‘Miss IT’ is het percentage meisjes dat een ICT-opleiding volgt op de ROC’s van Amsterdam en Flevoland gestegen van drie naar zes procent. Volgens Ben Visscher van het ROC van Amsterdam (ROCvA) en het ROC van Flevoland (ROCvF) en Miss IT-studente Chanelfa Verwijk heeft het project daarmee bewezen dat rolmodellen helpen om tot substantiële ‘quick wins’ te komen. Maar daar moet het vervolgens niet bij blijven.

“Is het bijzonder dat zo weinig meisjes op onze ROC’s kiezen voor een ICT-opleiding? Als we dat bijvoorbeeld vergelijken met andere landen? Toen we dat gingen uitzoeken bleek het antwoord: ja! Op internationale ranglijstjes scoort Nederland heel laag en komen wij, als het gaat om het aantal vrouwen dat een ICT-opleiding volgt, net onder Tunesië. In landen als Portugal, Spanje en Roemenië ligt dat percentage veel hoger. Tegelijkertijd merkten wij dat de arbeidsmarkt enorm aan ons trok: er is namelijk heel veel behoefte aan goed opgeleide ICT-professionals. Dus dachten wij: kunnen we iets doen om het aantal meisjes op onze opleiding te vergroten, zodat we de arbeidsmarkt beter kunnen bedienen?”

Rolmodellen on tour

“We hebben vervolgens in het najaar van 2016 een taskforce benoemd, bestaande uit vrouwelijke ICT-docenten van de verschillende ROC’s. We spraken af om ons te gaan richten op nieuwe vormen van communicatie richting potentiële studenten, en om daar dan heel nadrukkelijk ook huidige vrouwelijke studenten bij te betrekken, als rolmodellen voor meisjes. Zo is Miss IT ontstaan. In het najaar van 2016 zijn duo’s van vrouwelijke docenten en vrouwelijke studenten ‘on tour’ gegaan en hebben overal in de regio hun verhaal gedaan. En met succes. Twee jaar later was het percentage meisjes dat bij ons een ICT-opleiding volgde verdubbeld.”

Aanvullende stap

“Uiteindelijk stopte het project in het najaar van 2018 en zijn we blijven hangen op een percentage van zo’n 5 a 6 procent. Niet gek, want alleen met het inzetten van rolmodellen komen we er niet. We zullen ook iets aan onze onderwijsprogramma’s moeten aanpassen. Meisjes blijven immers niet vanzelf binnen. Aan de voorkant heeft de interventie weliswaar succes gehad. Maar dan is het zaak ook iets aan de achterkant te veranderen. Aan de omgeving bijvoorbeeld. Zo kan ik me voorstellen dat een prettig voelende onderwijsplek voor veel jongens niet zo belangrijk is, maar dat meisjes dat juist heel belangrijk vinden. Daar onderzoek naar doen, dat zou een aanvullende stap kunnen zijn. Maar daar is het nog niet van gekomen.”

Curriculum aanpassen

“Dat concrete actieplan voor de achterkant, daar zullen we het dus nog met elkaar over moeten gaan hebben. Voorwaarde voor succes is dat dit gedragen wordt door de opleidingsteams en dat ambities in die richting verankerd worden in teamplannen.”

“Maar daar stokt het vooralsnog. Waarom? Omdat we in de luxe positie verkeren dat de studenten toch wel komen. Alleen dus weinig vrouwelijke. Aan de andere kant: bij ICT gaat het, sinds we steeds vaker in de Cloud werken, minder om de hard skills en veel meer om de soft skills, om dienstverlening en communicatieve vaardigheden. En je zou kunnen beargumenteren dat vrouwen daar net iets beter in zijn dan mannen. Dus wil je de arbeidsmarkt van de toekomst accuraat blijven bedienen, dan is er wel degelijk een noodzaak om meer vrouwen tot ICT-opleidingen te verleiden. En om ook je curriculum daarop aan te passen.”

Van twee kanten

“Wat zeker zal helpen is een stevige visie op dit onderwerp. Want als je die niet hebt, wat ga je dan naar buiten en intern communiceren? Dus zal het onderwerp vooral ook een plek moeten verwerven in beleid, onderwijsagenda’s en strategische agenda’s. Als dat het geval is, zullen teams daar ook iets mee moeten. Maar ik blijf tegelijk zeggen: het moet van twee kanten komen. Opleidingsteams zullen die noodzaak ook echt moeten voelen. Pas dan kunnen we na de quick wins ook structurele en substantiële winst gaan boeken.”

‘Ik bén een van de jongens’

Chanelfa Verwijk, servicedeskmedewerker bij WPG IT Shared Service Center en deeltijdstudent Business IT en Management

“Ik had altijd al interesse in computers en beeldschermen. Dus ben ik me in de opleidingsmogelijkheden gaan verdiepen en heb wat open dagen bezocht. Het eerste wat ik vaak te horen kreeg was: ‘Weet wel dat je één van de weinige meiden bent’. Dat heeft de keuze om een ICT-studie te kiezen een paar jaar vertraagd. Ik durfde aanvankelijk niet goed. Maar uiteindelijk was mijn belangstelling groter dan mijn twijfel en ben ik het toch gaan doen.”

Ambassadeur

“Ik kwam terecht op een mbo in Hilversum. De eerste drie jaar dat ik daar zat waren er welgeteld nog twee andere meiden die dezelfde opleiding deden. Op een gegeven moment ben ik door een docente benaderd voor Miss IT. Of ik ambassadeur van de opleiding wilde worden en tijdens open dagen andere meisjes wilde overhalen om ook even bij ICT te komen kijken. Ook heb ik een aantal evenementen mogen volgen van KPN en Microsoft. Daarin werd ik gevoed om anderen te kunnen inspireren.”

Communicatieve aspect

“Als Miss IT heb ik potentiele kandidaten meegegeven dat ICT tegenwoordig misschien wel meer dan vroeger een interessante richting is voor vrouwen. Mannen zijn namelijk communicatief niet altijd even sterk, en juist dat communicatieve aspect wordt belangrijker nu het in de sector steeds minder draait om hard skills. Dat zou ik nu nog veel beter kunnen onderstrepen met voorbeelden uit de praktijk. Zo krijg ik regelmatig van klanten te horen: ‘Toch wel fijn dat jij het me uitlegt. Want nu snap ik het beter’. Terwijl diezelfde klanten aanvankelijk nog verbaasd reageerden toen ze mij voor het eerst aan de lijn kregen. Dan vroegen ze: ‘Kan ik een van de jongens spreken?’ Waarop ik dan antwoordde: ‘Ik bén een van de jongens’.”

Meer consistentie

“Na mijn opleiding liep voor mij ook het project Miss IT af. Toen was de fut er al een beetje uit. Ik denk dat de onderwijsinstelling voor meer consistentie had moeten zorgen. Want zeker in het begin hadden we veel succes met deze werkwijze. Nu bloedde het toch een beetje dood. En dat is best zonde.”

Microbit

“Om meer meiden op ICT-opleidingen te krijgen is ook wel wat meer nodig dan Miss IT. Zo denk ik dat het helpt als kinderen al op jonge leeftijd in contact komen met techniek, computers en programmeren. Zo krijgen kinderen op basisscholen in Engeland al van jongsaf aan een microbit. Op spelende wijze doen ze met behulp van dat apparaatje al vanaf groep 3 kleine programmeeropdrachten. Een mooie start die hen mogelijk kan aanzetten tot meer.”

Miss IT als recept voor andere pps-en

Een project als ‘Miss IT’ vraagt om een vervolg. Het team van Katapult geeft een antwoord op de vraag: ‘Hoe nu verder’? In het Katapult ‘kookboek’. staan ‘recepten’, zodat ook beginners met publiek private samenwerking aan de slag kunnen gaan. Wat is er nodig voor scholen en bedrijven om intensiever te gaan samenwerken en de benodigde opschaling te realiseren? Meer weten? Kijk op: wijzijnkatapult.nl/kookboek voor alle recepten.

Deel dit artikel